|
& İKT445 (4 İşletme, seçimlik) Uluslararası İktisat (Uİ) International Economics Güz 2004 [Çarşamba, 13:30-16:20, Yer: 218] Doç. Dr. Aykut Kibritçioğlu [AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölumü] << kibritci at dialup.ankara.edu.tr >> |
1. Dersin İçeriği ve Yapılışıyla İlgili Genel Açıklama, Kural ve Öneriler |
Bu dersin konuları beş ana bölümden oluşmaktadır. Derste, öncelikle, "uluslararası iktisat"ın (international economics) hangi temel konu ve araştırma alanlarını kapsadığı anahatlarıyla özetlenecektir.
İkinci bölümde (Bölüm B), ulusal paraların varlığı ihmal edilerek uluslararası mal, hizmet ve faktör (özellikle işgücü) ticaretinin sebepleri, yararlılığı ve yönünü (bileşimini) açıklamaya yönelik olarak bugüne dek geliştirilmiş olan temel dış ticaret kuramları incelenecektir. Dönemin son haftalarında, parasal dış ticaret kuramları ve "açık ekonomi makroiktisadı"na çok kısa bir giriş yapılacaktır.
C bölümündeki konular; mal ve hizmet ticaretiyle ilgili dış ticaret politikası aletlerinin tür ve etkililiklerinin analizi ve "korumacılık/himayecilik" (protectionism) yanlısı iktisat politikalarının önerilme gerekçelerinin anlaşılması amacıyla programda yer almaktadır. Bu başlık altında, uluslararası bütünleşme/entegrasyon kuramları da ele alınacaktır.
D bölümündeki konular, ulusal paraların varlığı gerçeğinden hareketle, ilgili temel döviz kuru - ödemeler dengesi konularının analizini hedeflemektedir.
E bölümü (ve C5 bölümü) konularının nasıl ve ne zaman ele alınacağı, derslerde ayrıca açıklanacaktır.
Dersle ilgili olarak, bir arasınav (3-13 Kasım 2004 tarihleri arasındaki bir gün) ve bir de dönem sonu sınavı (3 Ocak 2005'ten sonraki bir gün) yapılacaktır. Ayrıca, bazı derslerde habersiz kısa sınavlar (quiz) ve yoklamalar yapılabilir. Her quizin konu kapsamını; bir önceki quizden sonra o güne dek ele alınan bütün konular ve/veya daha önceki derslerde açıkça ilan edilen konular oluşturacaktır. Lisans yönetmeliğine göre, öğrencilerin derslerin en azından % 70'ine düzenli devam etmeleri zorunludur.
Öğrencilerin derslere düzenli katılımının yanı sıra, aktif katılımları da esastır. Bu bakımdan, öğrencilerin derslere ilgili konuları aşağıda belirtilen ve derslerde ayrıca tavsiye edilebilecek olan kaynaklardan okuyarak hep hazırlıklı gelmeleri son derece yararlı olacaktır.
Eğer öğrencilerin olası ders içi sorularının yanıtlanması herhangi bir sebeple ders saatlerinde olanaklı olmazsa, öğrenciler bu sorularını yöneltmek üzere dersin öğretim üyesiyle ya görüşme saatinde (Cuma günleri, 14:00-15:00 arası) ya da kendisiyle ayrıca bir görüşme gün ve saati ayarlayarak başka bir gün ve saatte görüşebilirler. Öğrenciler dersin öğretim üyesiyle iletişim kurabilmek için
[1] SBF Spor Salonu binasındaki 140 numaralı odasına uğrayabilir,
[2] kendisini 319 77 20 (dahili 340) numaralı iş telefonundan arayabilir veya
[3] kendisine email (kibritci@politics.ankara.edu.tr) gönderebilirler.
Dersi almakta olan bütün öğrencilerin (eğer geçmişte aldıkları dersler nedeniyle vermedilerse) doldurup 24.9.2004 Cuma güne saat 15:00'a dek dersin öğretim üyesine teslim etmesi gereken öğrenci tanıtım formları şu adresten çekilip bastırılabilir: ogreform.pdf.
Dönem boyunca dersten daha fazla yararlanabilmeleri için öğrencilerin düzenli ve yoğun internet kullanımı özellikle tavsiye edilir. Bu amaçla öğrencilere aşağıdaki internet bağlantıları yararlı birer başlangıç noktası olarak sunulmaktadır. Ayrıca, bütün öğrencilerin haftada en az bir kez bu sayfaya uğrayarak ve mutlaka emaillerini kontrol ederek dersle ilgili olası güncel duyuruları kontrol etmeleri zorunludur. Öte yandan, öğrencilerin dersle ilgili "Kibritcioglu-Uluslar" adlı elektronik duyuru listesine üye olmaları da kesinlikle zorunludur.
2. Ele Alınması Planlanan Konular |
A. Uluslararası İktisat: Genel Giriş
A1. "Uluslararası İktisat"ın Konuları ve Bu Konular Arasındaki İlişkilerB. Reel Uluslararası İktisat Kuramı: Dış Ticaretin Yapısı ve Ticaretten KazançlarA2. Dünya Mal, Hizmet ve Faktör Ticaretiyle İlgili Genel Gözlemler
A3. Türkiye'nin Uluslararası Mal, Hizmet ve Faktör Ticaretiyle İlgili Genel Gözlemler
A4. "Uluslararası Rekabet Gücü" Kavramı ve Uluslararası İktisat Açısından Önemi
A5. Küreselleşme, Bütünleşme ve "Uluslararası İktisat"
B1. Erken Dış Ticaret Kuramları: Merkantilistler ve FizyokratlarC. Uluslararası İktisat Politikası KuramıB2. Adam Smith ve Mutlak Üstünlükler
B3. İşgücü Üretkenliği ve Karşılaştırmalı Üstünlük: Ricardo-vari Klasik Model
B4. Kaynaklar ve Ticaret: Heckscher-Ohlin Modeli
B5. Standart Ticaret Modeli: Neoklasik Ticaret Kuramı
B6. Alternatif Dış Ticaret Kuramları: Teknoloji, Talep Cephesi ve Ürün Farklılaştırması
B6.1. Kravis (1956): Bulunabilirlik (Availability) TeoremiB7. Uluslararası Faktör Hareketleri
B6.2. Posner (1961): Teknolojik Açık (Technological Gap) Teoremi
B6.3. Vernon (1966) & Hirsch (1967): Ürün-Döngüsü (Product-Cycle) Teoremi
B6.4. Linder (1961): Tüketici Tercihlerinin Benzerliği
B6.5. Endüstri-İçi Ticaret (Intra-Industry Trade): Tanımı, Türleri, Sebepleri, Ölçümü ve EtkileriB7.1. Uluslararası İşgücü HareketliliğiB8. Uluslararası Taşıma Maliyetleri ve Malların Ticarete Konu Olabilirliği (Tradeability): TNT Modeli
B7.2. Uluslararası Borç Alış-Verişi
B7.3. Dolaysız Yabancı Yatırımlar ve Çok-Uluslu FirmalarB8.1. Giriş: Ticarete Konu Olabilirliğin Belirleyicileri ve Malların Sınıflandırılması
B8.2. TNT ModeliB8.2.1. Uluslararası Borçlanma ve Borçların Geri Ödenmesi (Yapısal Uyum Programları)B8.3. Ticarete Konu Olabilen (Tradables) ve Olamayan (Nontradables) Mallar ve Genel Fiyat Düzeyi
B8.2.2. Hollanda Hastalığı (Dutch Disease)B8.3.1. Fiyatlar, Ücretler ve Üretkenlik
B8.3.2. Farklı Ülkelerdeki Reel Gelir Düzeylerinin Karşılaştırılması
C1. Genel Giriş: Dış Ticaret Politikası AraçlarıD. Parasal Uluslararası İktisat Teorisi ve Açık Ekonomi MakroiktisadıC2. Dış Ticaret Politikası Araçlarının Etkileri: Küçük ve Büyük Ekonomiler İçin Kısmi ve Genel Denge Analizleri
C3. Korumacılık ve Dış Ticaret Politikasının "Politik İktisadı"
C3.1. Bebek Endüstriler Tezi ve İthal-İkameci SanayileşmeC4. Uluslararası Ekonomik Bütünleşme
C3.2. Optimum Tarife Argümanı
C3.3. Stratejik Dış Ticaret Politikası ve Gelişmiş EkonomilerC4.1. Küreselleşme, Bütünleşme ve TürleriC5. Uygulamada Dış Ticaret Politikaları
C4.2. Serbest Bölge (Free Zone)
C4.3. Serbest Ticaret Alanı (Free Trade Area)
C4.4. Gümrük Birliği ve Etkileri: Küçük ve Büyük Ekonomiler İçin Kısmi ve Genel Denge Analizleri
C4.5. Ortak (veya Tek) Pazar
C4.6. Ekonomik Birlik
C4.7. (Ekonomik ve) Parasal Birlik ve "Optimum Para Alanı"
C4.8. Tam Ekonomik Bütünleşme ve Siyasi Birlik
C4.9. Ticaret Ambargoları (Trade Embargoes)C5.1. Türkiye (WTO/DTÖ'nün 2003 Raporu)
C5.2. Avrupa Birliği (WTO/DTÖ'nün 2002 Raporu)
C5.3. ABD (WTO/DTÖ'nün 2004 Raporu)
D1. Genel GirişE. Dönem Sonu Tartışma Grubu Konuları (-)D2. Açık Ekonomilerde Milli Gelir Muhasebesi
D3. Açık Ekonomilerde Mal, Hizmet ve Faktör Piyasalarında Denge
D4. Ödemeler Dengesi, Alt Kalemleri ve Ödemeler Dengesi Muhasebesi
D5. Döviz Piyasaları, Ödemeler Dengesi ve Hükümet Politikaları
D5.1. Döviz Piyasası ve Döviz Kuru: Kavramsal ÇerçeveD6. Uluslararası Para Sistemi (UPS) ve Döviz Kuru Sistemleri
D5.2. Döviz Piyasası - Ödemler Dengesi İlişkisi
D5.3. Hükümetlerin Kambiyo ve Kur Politikaları: Farklı BileşimlerD6.1. Altın-Para Standardı
D7. Sabit Döviz Kurları: Ödemeler Dengesine Kuramsal Yaklaşımlar
D6.2. Bretton-Woods Sistemi: Kuruluşu, İşleyişi ve Çöküşü
D6.3. Esnek Kurlar Sistemi
D6.4. Diğer Kur Sistemleri, Kur Politikaları ve UPS'nin Mevcut DurumuD7.1. Esneklikler (elasticities) Yaklaşımı ve "J Eğrisi"
D8. Esnek Döviz Kurları: Kur Oluşum ModelleriD7.1.1. Marshall-Lerner Koşulu
D7.2. Emme (absorbtion) Yaklaşımı
D7.1.2. Sözleşme ve Geçiş Dönemi Yaklaşımı
D7.3. Ödemeler Dengesine Parasal YaklaşımD8.1. Akım Yaklaşım
D9. Reel Döviz Kurları ve Denge Döviz Kuru
D8.2. Stok Yaklaşım: Finansal Piyasa (Varlık) YaklaşımıD8.2.1. Parasal Yaklaşım (Esnek ve Yapışkan Fiyat Modelleri)
D8.3. Haber ve Açıklamaların Kurlara Etkisi
D8.2.2. Portföy Dengesi Yaklaşımı
D8.4. Tesadüfi Yürüyüş Yaklaşımı
D8.5. Deterministik Kaos Yaklaşımı
D8.6. Para İkamesi (currency substitution) Modellerinde Kurların Oluşumu
D8.7. Döviz Piyasalarıyla İlgili Teknik Analiz
D8.8. Döviz Piyasalarının Etkililiği ve Ampirik ÇalışmalarD9.1. Nominal ve Reel Döviz Kurları: Tanım ve Ölçüm Sorunları
D10. Ödemeler Dengesi ve Döviz Kuru Krizi Modelleri
D9.2. Denge Döviz Kuru ve Dengeden Sapmalar (Exchange Rate Misalignment): Nominal ve Reel Sapma
E1. Ekonomik Küreselleşme: Yaralı mıdır, Zararlı mı?
E2. Sabit Döviz Kurları - Esnek Döviz Kurları: Hangisi Seçilmeli?
E3. Uluslararası Sermaye Hareketleri Kısıtlanmalı mı, Kısıtlanmamalı mı?
E4. Uluslararası Tarım Ticareti Serbest mi Olmalıdır? (WTO/DTÖ + ABD + AB + Gelişmekte Olan Ülkeler)
E5. Türkiye-AB Gümrük Birliği: Yaralı mıdır, Zararlı mı?
E6. Çin Türkiye Ekonomisi İçin Bir Tehdit midir?
3. Derste Kullanılacak Başlıca Kaynaklar |
Appleyard,
D. R. & A. Field (2001/1995):
International Economics: Theory and Policy. Chicago ve diğ. yer.: McGraw-Hill/Irwin. |
|
Krugman, Paul R.; Maurice
Obstfeld (2003):
International Economics: Theory and Policy. New York ve diğ. yer.: Addison Wesley, 6. ed. * Study Guide for 6th edition * 5. edition (5. baskı) * PowerPoint Slides * Türkçe Çalışma Notları |
|
Kibritçioğlu, Aykut (ed.) (1996):
Uluslararası (Makro)İktisat. Ankara: 72 TDFOB. * Sorumlu olunan bölümler: 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12. Not: Bu kitabın baskısı tükenmiştir. |
|
Fieleke, Norman S. (1996):
What is the Balance of Payments? Boston, MA: Federal Reserve Bank of Boston, Special Report No. 3. |
|
Schmitt-Rink, Gerhard ve Dieter Bender (1992):
"Parasal Ex-Post Büyüklükler". Makroökonomie geschlossener und offener Volkswirtschaften adlı kitabın 24-27. sayfalarının çevirisi (Berlin: Springer). Not: Bu çeviri, dönem içinde öğrencilere ayrıca dağıtılacaktır. |
|
Yararlanılabilecek
Diğer İngilizce Ders Kitapları:
Van Den Berg (2004) Salvatore (1998) Yarbrough & Yarbrough (2003) Caves, Frankel & Jones (2002) Husted & Melvin (2000) Melvin (2000) |
|
Yararlanılabilecek
Türkçe
Ders Kitapları:
Seyidoğlu (1999) Karluk (1996) |
|
Yararlanılabilecek
İnteraktif IMF CD-ROM'ları:
Macroeconomic Linkages Balance of Payments Exchange Rates Financial Programming |
Dersle İlgili Yararlı Ek Kaynaklar:
Irwin, Douglas A. (1996):
Against
the Tide: An Intellectual History of Free Trade.
Princeton,
NJ: Princeton University Press.
Irwin, Douglas A. (1996):
Against
the Tide: An Intellectual History of Free Trade.
Princeton,
NJ: Princeton University Press.
Coughlin, Cletus C. (2002):
"The
Controversy over Free Trade: The Gap Between Economists and General Public".
FRB
of St. Louis Review, 84/1: 1-21.
Helliwell, John F. (2000):
Globalization:
Myths, Facts and Implications.
Toronto, Ontario:
C.
D. Howe Institute, Benefactors Lecture.
Bhagwati, J. (2001): "Confronting Conventional Threats to Free Trade: The Postwar Revolution in the Theory of Commercial Policy", in: Free Trade Today, Ch. 1, Princeton University Press. (HTML - PDF)
Bergsten, C. Fred (2002):
A
Competitive Approach to Free Trade.
The
Financial Times, December 4.
Global Economic Integration: Opportunities and Challenges.
A symposium
sponsored by the Federal Reserve Bank of Kansas City.
Jackson Hole,
Wyoming, August 24-26, 2000.
Obstfeld, Maurice (2000):
Globalization
and Macroeconomics.
NBER
Reporter.
Rodrik, Dani (1997):
Küreselleşme
Sınırı Aştı Mı? (Has
Globalization Gone Too Far?).
İstanbul: Kızılelma
Yayıncılık, Siyaset-Tarih-Tartışma Kitapları.
Rodrik, Dani (1999):
Yeni
Küresel Ekonomi ve Gelişmekte Olan Ülkeler:
Dışa
Açılma Nasıl Gerçekleştirilmeli?
(The
New Economy and Developing Countries:
Making
Openness Work).
İstanbul: Sabah
Kitapları / Çağdaş Bakışlar Dizisi.
Bordo,
Michael D.; Alan M. Taylor & Jeffrey G. Williamson (eds.) (2001):
Globalization
in Historical Perspective.
Cambridge,
MA, & Chicago, IL: NBER & The University of Chicago Press.
Deardorff, Alan V. & Robert M. Stern (2002):
"What
You Should Know About Globalization and the World Trade Organization".
Review
of International Economics, 10(3), 404–423.
Milanovic, Branko (2003):
"The
Two Faces of Globalization: Against Globalization as We Know It",
World
Development, 31(4), 667-683.
Panagariya, Arvind (2003):
What
is Globalization and is it Beneficial?
MD: University
of Maryland, BMOS, manuscript.
Eichengreen, Barry (1998):
Globalizing
Capital: A History of the International Monetary System.
Princeton,
NJ: Princeton University Press.
Williamson, John ve Molly Mahar (2002):
Finansal
Liberalizasyon Üzerine Bir İnceleme (A
Survey of Financial Liberalization).
Ankara: Liberte
Yayınları.
Little, Jane Sneddon, and Giovanni P. Olivei (1999):
Rethinking
the International Monetary System.
Boston, MA:
Federal Reserve Bank of Boston.
Cross, Sam Y. (1998):
The
Foreign Exchange Market in the United States.
Federal Reserve
Bank of Ney York.
Neeley,
Christopher J. (1997):
"Technical
Analysis in the Foreign Exchange Market: A Layman's Guide".
Federal
Reserve Bank of St. Louis, Review, 79(5): 23-38.
Neeley,
Christopher J. (1999):
"An
Introduction to Capital Controls".
Federal
Reserve Bank of St. Louis, Review, 81(6), pp. 13-30.
IMF's Independent Evaluation Office (2002):
The
Role of the IMF in Recent Capital Account Crises.
Washington,
DC: International Monetary Fund, Draft Issues Paper.
IMF (2002):
What
is the International Monetary Fund?
Washington,
DC: International Monetary Fund.
Stiglitz, Joseph E. (2002):
Küreselleşme
Büyük Hayal Kırıklığı (Globalization And Its Discontents).
İstanbul: Plan
B Yayınları.
Rogoff, Kenneth (2002):
"An
Open Letter To Joseph Stiglitz, Author of Globalization and Its Discontents,
New York: W.W. Norton & Company, June 2002".
Washington
D.C.: International Monetary Fund.
Rogoff, Kenneth (2002):
"The
IMF is Not the Problem".
Washington
D.C.: International Monetary Fund.
Rogoff, Kenneth (2003):
"Emerging
Market Debt. What is the Problem?"
Washington
D.C.: International Monetary Fund.
Bourque, Jean-François (2002):
"International
Trade Rules: What Every Exporter Should Know".
ITC's
International
Trade Forum, Issue 4/2002.
TC Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı (1997):
Ödemeler
Dengesi.
Ankara: HDTM.
Kıpıcı, Ahmet and Mehtap
Kesriyeli (2000):
The
Real Exchange Rate Definitions and Calculations.
Ankara: TCMB/CBRT.
(Çalışmanın
Türkçesi, 1997)
Rogoff, Kenneth (1996):
"The
Purchasing Power Parity Puzzle",
Journal
of Economic Literature, 34, 647-68.
Rogoff, Kenneth, Kenneth Froot and Michael Kim (2001):
The
Law of One Price Over Seven Hundred Years,
IMF Working
paper No. 01/174.
İGEME (199?):
İhraç
Fiyatınızı Nasıl Belirliyorsunuz?
Ankara: İhracatı
Geliştirme Etüd Merkezi,
İhracatta
Pratik Bilgiler Dizisi.
DTM (200?):
Türkiye
Dış Ticaret Stratejisi (2005-2010-2015-2023).
Ankara: Dış
Ticaret Müsteşarlığı. (Metnin
Tamamı, doc formatında, 5.8 MB)
Kibritçioğlu, Aykut (2001):
"Türkiye'de
Ekonomik Krizler ve Hükümetler, 1969-2001".
Yeni
Türkiye Dergisi, Ekonomik
Kriz Özel Sayısı, Cilt 1, Yıl 7, Sayı 41 (Eylül-Ekim): s. 174-182.
Dersle ilgili diğer olası kaynaklar dönem içinde ayrıca verilecektir!
4. Dersle İlgili Yararlı İnternet Bağlantıları |
Kibritcioglu-Uluslar Elektronik Duyuru Listesi Linkleri
International Economics Network
International Economics Gateway
The Chinese University of Hong Kong: International Economics
International Economics Study Center
Deardorff's Glossary of International Economics
A Guide to IMF's International Financial Statistics
Ek Linkler: Ankara ve İnternetteki Bazı Kitapçılar
|
|